De circulaire economie zet de bouwsector grondig op zijn kop, en BPO-begeleiding (Bijstand bij het Publiek Opdrachtgeverschap) speelt een cruciale rol in die transitie. Het programma wordt ingevoerd en gefinancierd door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en is bestemd voor publieke opdrachtgevers. Het helpt hen om circulaire oplossingen te integreren in hun projecten. In dit artikel ontdekt u hoe BPO de circulaire bouw ondersteunt, wat de uitdagingen en de voordelen ervan zijn voor een duurzame en milieuvriendelijke bouwsector, en hoe die bijstand uw overheidsprojecten een andere wending kan geven.
Waarom moeten we de circulaire economie integreren in overheidsopdrachten voor de bouw?
De circulaire economie opnemen in overheidsopdrachten voor de bouw houdt tal van voordelen in, zoals:
1. Minder afval en het behoud van natuurlijke hulpbronnen
De circulaire economie vermindert afval door bestaande gebouwen zoveel mogelijk te behouden en door materialen die al ingezet zijn te hergebruiken. Zo blijft de ontginning van nieuwe natuurlijke hulpbronnen beperkt. Al dat hergebruikte materiaal helpt om de hulpbronnen van de planeet in stand te houden.
2. Een optimale levensduur voor gebouwen en materialen
Door aanpasbare en omkeerbare gebouwen te ontwerpen en stil te staan bij een toekomstige circulaire planning van de gebouwen, verlengen we hun levensduur en kunnen we materialen gaan hergebruiken. Op die manier zijn we minder afhankelijk van nieuwe hulpbronnen.
“Dankzij de BPO-begeleiding kregen we oog voor de recuperatiemogelijkheden bij sloop- en afbraakwerkzaamheden.” – Dominique Collart, architect
3. Een kleinere koolstofvoetafdruk
Kiezen voor hergebruikte, gerecycleerde en/of herbruikbare materialen vermindert de CO2-uitstoot die de productie van materialen met zich meebrengt. Tegelijk optimaliseren we het gebruik van hulpbronnen om de globale milieu-impact te beperken.
4. De invloed op de privésector
Door op een duurzame manier vooruit te kijken, en met name door circulaire praktijken te stimuleren met hun overheidsopdrachten, kunnen publieke bouwheren de privésector aanzetten om voor duurzamere oplossingen te kiezen en zo de druk op de natuurlijke hulpbronnen verminderen.
Doorgaans doen de projecten van publieke opdrachtgevers, zoals bepaalde typebestekken, dienst als referentie en inspiratie voor de private sector.
Overheidsopdrachten hebben ook een positieve invloed op private actoren, zeker wanneer de bureaus die meedingen bij die aanbestedingen aangespoord worden om duurzame praktijken te integreren in hun projecten.
5. Economische en sociale opportuniteiten creëren
De circulaire economie stimuleert innovatie, ondersteunt de lokale economie en creëert duurzame werkgelegenheid, terwijl ze tegelijk het sociale en inclusieve aspect bevordert.
“Voor een eerste dergelijk dossier was de BPO-begeleiding onmisbaar. Ze heeft ons geholpen om de verschillende fases van de procedure op te zetten en daarbij de wet op overheidsopdrachten na te leven.” – Dominique Collart, architect
Wat is BPO?
BPO-begeleiding (Bijstand bij het Publiek Opdrachtgeverschap) is een onmisbaar programma om de transitie naar circulaire bouw in overheidsopdrachten voor de bouw te ondersteunen. De begeleiding dient in de eerste plaats om publieke opdrachtgevers de principes van de circulaire economie in hun bouwprojecten te helpen integreren, om zo de milieu-impact ervan te beperken. Met een gepersonaliseerde aanpak zorgt BPO voor sensibilisering, begeleiding en advies rond thema’s als renovatie in de plaats van afbraak, hergebruik van materialen en ruimtelijke en technische omkeerbaarheid van gebouwen.
De begeleiding wordt verzorgd door een hele rits experten: een studiebureau dat werkt rond duurzaamheid, een architectenbureau en een studiebureau gespecialiseerd in stabiliteit. Zij bundelen hun vaardigheden om concrete en aangepaste oplossingen aan te reiken. Door kosteloze en gestructureerde begeleiding aan te bieden maakt dit programma het mogelijk om circulaire ambities en doelstellingen te bepalen, concrete technische oplossingen voor te stellen en de invoering van aangepaste procedures te ondersteunen. BPO ondersteunt elke stap van de aanpak, van de initiële bewustmaking tot de evaluatie van de oplossingen. Dat moet toonaangevende projecten opleveren en het pad effenen voor een regelgevend kader dat de circulaire economie stimuleert.
Via begeleiding op maat kan BPO een antwoord bieden op ecologische uitdagingen en tegelijk ook het hulpbronnenbeheer optimaliseren en de kosten op de lange termijn beperken.
“BPO-begeleiding is voor ons een manier om publieke opdrachtgevers kritisch te laten nadenken over hun gebruikelijke manier van werken en hen aan te zetten om bouw- en renovatieprojecten steeds ambitieuzer aan te pakken op het vlak van circulariteit. We helpen hen om nieuwe procedés in te voeren zoals de uitwerking van een inventaris voor hergebruik en afval, de publicatie van een afzonderlijke overheidsopdracht voor de afbraak, een analyse van de toekomstvisie en de omkeerbaarheid van het project, het gebruik van het GRO-referentiekader… En uiteraard hopen we dat de publieke bouwheren hun toekomstige projecten nadien zelfstandig en met de nodige durf aanpakken.” – Eve Renard, ingenieur bij het studiebureau ABT voor duurzaamheid, lid van het consortium dat verantwoordelijk is voor de BPO-begeleiding.
Hoe werkt de BPO-begeleiding?
De begeleiding verloopt in verschillende stappen. Elke stap dient om te sensibiliseren, te analyseren, en concrete en doeltreffende oplossingen door te voeren voor een transitie naar duurzamere praktijken in de (wederop)bouw.
1. Kennismaking, sensibilisering en behoefteanalyse
De begeleiding begint met een kennismaking om inzicht te krijgen in de behoeften van de opdrachtgever en betrokkenen bewust te maken van de uitdagingen van de circulaire economie. Er volgt een eerste diagnose om de bestaande elementen te analyseren en te identificeren welke hefbomen voor circulariteit mee opgenomen moeten worden in het project.
2. Workshops, samenkomsten en technisch advie
Er worden regelmatig workshops en uitwisselingen georganiseerd om concrete en vernieuwende technische oplossingen te verkennen. De BPO-experten geven ook tips over de selectie van materialen, de omkeerbaarheid van ruimtes en verbindingen, de optimalisatie van hulpbronnen en de mogelijkheden om die ambities te implementeren in het bestek.
3. Verslagen, aanbevelingen en feedback vanuit opgedane ervaringen
Na de evaluatie van de technische oplossingen krijgt de opdrachtgever verslagen met aanbevelingen en feedback toegestuurd. Die documenten zijn meteen al het voorbereidend werk voor de plaatsing van de overheidsopdrachten want ze omvatten de doelstellingen op het vlak van circulariteit en reiken tools en procedures aan om dat doeltreffend aan te pakken.
In totaal bestaat de BPO-begeleiding uit ongeveer 10 mandagen (of zo’n 80 uur per project) met technische en strategische ondersteuning en reikt ze een complete expertise aan om circulariteit op te nemen in elke fase van het project.
“De BPO-begeleiding bestond uit plaatsbezoeken, de uitwerking van een nauwkeurige inventaris, hulp bij de uitwerking van het bestek, de aanlevering van een lijst met gespecialiseerde firma’s in het kader van de overheidsopdracht, en hulp bij de controle van de offertes. Onze werken gaan begin januari van start en er staan dan werfbezoeken gepland.” – Dominique Collart, architect
4. De voordelen van BPO-begeleiding voor publieke opdrachtgevers
BPO-begeleiding biedt publieke bouwheren tal van voordelen, zeker in de duurzame bouw. Door de principes van de circulaire economie al van in de ontwerpfase te integreren kunnen we de milieuprestatie van de projecten verbeteren. Zo helpen het hergebruik van materialen, de terugwinning van afval en de optimalisering van hulpbronnen de koolstofvoetafdruk verkleinen en de natuurlijke hulpbronnen in stand houden. Die praktijken brengen op de lange termijn ook minder kosten met zich mee want de aankoop van nieuwe materialen blijft beperkt en er zijn minder kosten voor afvalbeheer.
BPO-begeleiding heeft ook een rechtstreekse impact op de kwaliteit van de projecten en de levensduur van de gebouwen. Volgens circulaire strategieën werken levert veerkrachtigere projecten op die we dankzij circulaire programmatie en de ruimtelijke en technische omkeerbaarheid beter kunnen aanpassen aan toekomstige evoluties. Het hulpbronnenbeheer wordt geoptimaliseerd, wat dan weer toelaat om duurzamere gebouwen te ontwerpen die minder afhankelijk zijn van niet-hernieuwbare materialen. Doordat er minder afval bij komt kijken en de bouwprocessen doeltreffender verlopen, zijn de projecten op de lange termijn ook rendabeler.
Kortom, publieke bouwheren krijgen strategische begeleiding die niet alleen de kwaliteit en de duurzaamheid van de projecten verbetert, maar ook hun economische winstgevendheid en hun milieu-impact.
De BPO-begeleiding blijkt dus een onmisbare strategische hefboom te zijn om de circulaire economie te integreren in overheidsopdrachten in de bouw. Met haar gestructureerde en gepersonaliseerde aanpak, gericht op concrete oplossingen, stelt ze publieke bouwheren in staat om ecologische uitdagingen aan te pakken en daarbij ook de middelen en kosten te optimaliseren.
BPO is dus meer dan enkel een technische ondersteuning. Het belichaamt een toekomstvisie voor een duurzame, veerkrachtige bouw die respectvol omspringt met de planeet. Door er zulke circulaire praktijken op na te houden dragen publieke actoren niet alleen bij aan de ecologische transitie, maar inspireren ze ook vernieuwende en verantwoorde dynamieken in de hele sector. BPO vormt op die manier een mooie opportuniteit voor voorbeeldige en toekomstbestendige overheidsprojecten.